Is mijn kind verlegen of heeft het sociale angst?

Hoe je het verschil herkent en wat je als ouder kunt doen

Iedereen voelt zich weleens gespannen of onzeker in een sociale situatie. Een beetje gezonde angst is niet erg – sterker nog, het helpt je juist om alert te zijn. Maar wat als die angst blijft hangen? Wat als het je kind belemmert om zichzelf te zijn?

“Ik hoor daar niet, straks sta ik daar alleen…”

Als ik naar een feestje ga waar ik niemand ken, voel ik altijd zo’n kriebel in m’n buik. Niet van de gezelligheid, maar van: Pas ik daar wel? Sta ik straks in m’n eentje aan de kant met m’n glas spa rood?

Zodra ik binnen ben en met iemand een praatje maak, zakt die spanning weer weg. Dát is gezonde, kortdurende angst. Niet prettig, maar ook niet beperkend.

Wanneer angst je leven overneemt

Maar stel nou dat die kriebel blijft. Dat je blijft denken: Ik wil hier weg. Dit kan ik niet. Ze vinden me vast raar.

Misschien durf je überhaupt niet te gaan. Of je krijgt last van je lichaam: zweten, een opgejaagd gevoel, trillen, hyperventilatie. Dan is de angst niet helpend meer. Dan is het tijd om in actie te komen.

Want – laten we eerlijk zijn – je wilt toch niet dat jouw kind leert om situaties uit de weg te gaan, alleen maar omdat de angst te groot is?

Achter sociale angst zit vaak een gebrek aan zelfvertrouwen

Sociale angst draait vaak om wat de ander denkt:

• Wat als ze me raar vinden?

• Wat als ik bloos, struikel over m’n woorden of niets weet te zeggen?

Maar ook om wat je zelf denkt:

• Ik ben niet leuk genoeg.

• Ik ben saai. Straks hoor ik er niet bij.

Het zijn gedachten die ontstaan als je jezelf niet genoeg vertrouwt. En ja, dat geldt net zo goed voor pubers als voor volwassenen.

Sociale angst is meer dan ‘bang zijn voor mensen’

Bij sociale angst denken we vaak aan situaties als: nieuwe mensen ontmoeten, in een groep moeten praten of naar een feestje gaan. Maar het gaat veel verder dan dat. Denk aan:

• de telefoon opnemen

• iets zeggen in de klas of vergadering

• afspreken met anderen

• presenteren of zelfs gewoon in een drukke ruimte zijn

Voor kinderen en jongeren kan sociale angst betekenen dat ze school als spannend of overweldigend ervaren. Of dat ze geen vrienden hebben – terwijl ze die wel zouden willen, maar simpelweg niet durven te vragen: “Zullen we samen spelen?”

Verlegen of sociaal angstig? Het verschil is belangrijk

Sommige kinderen zijn van nature wat stiller of afwachtender. Ze worden vaak bestempeld als ‘verlegen’. Maar er is een verschil tussen een verlegen kind en een kind met sociale angst.

Verlegenheid is een karaktereigenschap – die is er eigenlijk altijd al. Sociale angst daarentegen bouwt zich vaak langzaam op, bijvoorbeeld door nare ervaringen of een gebrek aan positieve feedback.

Als ouder is het belangrijk dat je het verschil leert herkennen. Niet omdat je in paniek moet raken, maar omdat je dan beter weet hoe je je kind kunt ondersteunen.

Hoe ziet sociale angst eruit bij kinderen?

Kinderen met sociale angst:

• durven niet naar school

• maken nauwelijks vrienden

• willen wel meedoen, maar durven niet

• verstijven in sociale situaties

• kunnen plots gaan huilen of zelfs een woede-uitbarsting krijgen

Maar let op: niet elk kind dat zich zo gedraagt, heeft meteen een angststoornis. Kijk vooral naar de duur en de impact. Houdt het gedrag langer aan? Lijdt je kind er echt onder? Dan is het tijd om hulp in te schakelen.

Jij als ouder kunt het verschil maken

Zodra je merkt dat jouw kind zich regelmatig laat tegenhouden door angst, moedig ik je aan: neem het serieus, maar blijf rustig.

Angst hoort erbij, maar het hoeft niet alles over te nemen. En je hoeft het ook niet alleen te doen. In mijn praktijk help ik jongeren én hun ouders om met meer vertrouwen in sociale situaties te stappen.

Je kind is zoveel meer dan die angst. Samen kunnen we dat je tiener weer laten voelen.

🤍 Herken jij je kind hierin? Maak vrijblijvend een afspraak. Dan kijken we samen wat er speelt en wat nodig is om weer ruimte te maken voor groei, contact en vertrouwen.